Gezien de huidige ontwikkelingen en de uitdagingen die fatbikes met zich meebrengen, blijft het standpunt van VVN dit jaar ongewijzigd: fatbikes zijn uitgesloten van deelname aan het VVN praktisch Verkeersexamen. Hieronder volgt een nadere toelichting op de onderbouwing van dit besluit.
Controle en handhaving onmogelijk
Onze vrijwilligers zijn niet in staat om te controleren of een fatbike aan alle wettelijke eisen voldoet. Zelfs de politie heeft grote moeite om te achterhalen of een fatbike is opgevoerd, voorzien is van illegale opvoersoftware of een te hoog vermogen heeft. Fatbikes zijn zeer gevoelig voor manipulatie en de realiteit laat zien dat veel van deze fietsen eenvoudig zijn op te voeren. Dit vormt een niet aanvaardbaar risico binnen het VVN praktisch Verkeersexamen.
Het probleem met goedkope fatbikes
In Nederland rijden er veel goedkope fatbikes op de weg, vaak geïmporteerd uit het buitenland, die niet voldoen aan de Nederlandse veiligheidseisen. Dit is een bekend probleem; er zijn al duizenden illegale fatbikes in beslag genomen. Goedkopere modellen worden vaak verkocht zonder de juiste veiligheidscontroles en met techniek die niet betrouwbaar is.
Technische verschillen met gewone e-bikes
Niet alle fatbikes hebben een onveilige aandrijving, maar veel goedkope, geïmporteerde modellen maken gebruik van een rotatiesensor (ook wel speedsensor genoemd) in plaats van een koppelsensor. Dit is een belangrijk verschil:
- E-bikes met een koppelsensor passen de ondersteuning aan op de trapkracht en stoppen direct met ondersteunen als je niet meer trapt. Dit zorgt voor gecontroleerd kunnen fietsen.
- E-bikes met een rotatiesensor geven maximale ondersteuning zodra de pedalen bewegen, zonder dat er trapkracht nodig is. Hierdoor kan de fiets abrupt versnellen en zelfs blijven doorrijden als de fietser stopt met trappen, wat je bij veel fatbikes ziet; ze lijken ‘vanzelf’ te rijden. Dit vergroot de kans op ongelukken, bijvoorbeeld bij kruispunten of bochten.
Wat betekent dit voor het verkeersexamen?
Reguliere e-bikes zijn dit jaar nog toegestaan, mits ze in de lichtste trapondersteuning staan, fatbikes blijven uitgesloten. Omdat veel fatbikes nauwelijks afhankelijk zijn van trapkracht en grotendeels zelfstandig accelereren, zien wij dit als een verkapte brommer in plaats van een normale (elektrische) fiets. Dit maakt het voertuig onvoorspelbaar, wat een risico vormt voor de veiligheid tijdens het VVN praktisch Verkeersexamen.
Het VVN praktisch Verkeersexamen is ontworpen voor gewone fietsen, inclusief e-bikes (met een koppelsensor) die in de lichtste trapondersteuning staan. We weten dat sommige reguliere e-bikes ook een rotatiesensor hebben, maar achten de kans op deelname met een onveilige fatbike momenteel groter. Naast de technische aspecten speelt ook het rijgedrag van veel fatbikegebruikers een rol. Uit verkeersobservaties blijkt dat fatbikes populair zijn bij jongeren vanwege de hoge snelheid en de mogelijkheid om ze makkelijk op te voeren. Dit leidt tot risicovol rijgedrag, wat haaks staat op de doelstellingen van het VVN praktisch Verkeersexamen, waar verkeersveiligheid en verantwoord gedrag centraal staan. Er is geen leeftijdsgrens voor e-bikes en dus ook niet voor fatbikes. Hierdoor zien we dat ook kinderen van basisschoolleeftijd met fatbikes naar school komen. Dit vergroot de bezorgdheid, omdat jonge bestuurders vaak nog niet over de nodige verkeersinzichten en rijvaardigheden beschikken om veilig met dergelijke snelle voertuigen deel te nemen aan het verkeer.
Tot slot
Het standpunt van VVN blijft dit jaar dus onveranderd: fatbikes zijn uitgesloten van deelname aan het VVN praktisch Verkeersexamen. VVN blijft de ontwikkelingen nauwlettend volgen, zowel op het gebied van e-bike-technologie als op de verantwoordelijkheid die fabrikanten en verkopers nemen om veilige e-bikes te ontwikkelen en te verkopen. Het is van groot belang dat de markt hierin stappen zet, bijvoorbeeld door het voorkomen van eenvoudig opvoerbare systemen en het bevorderen van stabiele en voorspelbare voertuigen.
Daarnaast pleiten we voor aanvullende regelgeving en effectieve handhaving, waaronder:
- Maatregelen om opvoeren onmogelijk te maken.
- Beperkingen op plotselinge acceleratie.
- Duidelijke regels voor het maximale vermogen van e-bikes.
- De voorkeur voor koppelsensoren boven rotatiesensoren.
VVN blijft haar verantwoordelijkheid nemen richting scholen, ouders en vooral de leerlingen. Ons doel is en blijft het waarborgen van een veilige leeromgeving en verkeersdeelname.